In 1983 klopte een groep vrijwilligers uit de voormalige gemeente Rolde aan bij de vereniging Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe met een plan voor wandelroutes vanuit een aantal kleine dorpen. De BOKD werkte het plan uit tot een project ‘eenvoudig toerisme’: ‘Uitgangspunt bij het uitzetten van de routes is een educatieve kennismaking met het Drents cultuurlandschap. Via aandachtspunten worden verschillende landschapselementen langs de routes belicht om duidelijk te maken hoe het landschap vanuit de dorpen in cultuur werd gebracht en werd geëxploiteerd. Kleine dorpen kunnen goed inspelen op deze nieuwe ontwikkelingen. Goedkope overnachtingen, vriendelijke horecaprijzen, natuur en landschap en dorpskarakter zijn zaken die de meeste dorpen in Drenthe kunnen aanbieden.’
Eind 1983 werd de eerste ‘natuurwandeling met historische landschapsbeschrijving’ uitgebracht over het dorp Amen en omgeving. De route had als motto ‘Met de knapzak door Drenthe’. Het jaar daarop volgden routes vanuit Ekehaar/Deurze en vanuit het dorp Balloo.
De BOKD begon een wachtlijst aan te leggen van dorpen die zelf ook een ‘Knapzakroute’ wilden hebben. Met steun van de gemeenten en het plaatselijke bedrijfsleven werden de Knapzakroutes in korte tijd een succes tot ver over de grenzen van Drenthe. Ook elders in het land begon men aan dergelijke routes te denken, al heetten ze daar Struun-route (Groningen), Swalkrûte (Friesland) of Kuierroute (Overijssel).
Het unieke van de Knapzakroutes was de combinatie van de kennis vanuit het dorp over de omgeving en wetenschappelijk verantwoorde informatie over het landschap. Eind 1986 waren er al bijna twintig routes, uiteindelijk werden er zestig Knapzakroutes gemaakt met een totale lengte van bijna duizend kilometer. Het project ontving verschillende prijzen, waaronder een prijs van de Raad van Europa.
De laatste twee routes waren in juni 1997 verschenen en zo langzamerhand waren de meeste Knapzakroutes behoorlijk verouderd. Met inlegvellen werden de routes nog enigszins ‘beloopbaar’ gehouden, maar ook de inhoudelijke informatie was nogal eens verouderd. In 2004, namen de BOKD en Stichting Het Drentse Landschap het initiatief de routes drastisch te herzien. De eerste drie herziene Knapzakroutes verschenen in maart 2006. Eind 2010 verscheen de 63-ste en voorlopig laatste route Oosterhesselen-Zweeloo.
Elk voorjaar wordt eenderde deel van de Knapzakroutes gecontroleerd door een team vrijwilligers. Hun ervaringen worden meegenomen in de Routewijzigingen per route!