De prehistorie begint met het eerste optreden van de mens en eindigt op het moment dat we de beschikking hebben over schriftelijke bronnen. Om de eerste mensen in Drenthe tegen te komen moet je minstens honderdduizend jaar terug gaan in de tijd. Het was nog vóór het begin van de laatste Weichsel-ijstijd, toen deze streken van tijd tot tijd bezocht werden door groepen jagers die achter kudden mammoeten aan trokken.
Deze eerste bezoekers van Drenthe waren nog geen ‘moderne’ mensen, maar neanderthalers. In de loop van de Weichsel-ijstijd stierven de neanderthalers uit en nam het geslacht Homo sapiens sapiens hun plaats in. Op allerlei plaatsen in Drenthe zijn vuurstenen gereedschappen van de rendierjagers van de Hamburg-cultuur gevonden (ruim 10.000 jaar v.Chr.).
Na de Weichsel-ijstijd werd het warmer in deze streken. Drenthe raakte bebost en er kwamen nieuwe groepen jagers en verzamelaars deze kant op die hier tijdelijk verblijf kozen. Dit was de periode van het Mesolithicum, ofwel de midden-steentijd (8800-4900 v.Chr.).
Eigenlijk waren de hunebedbouwers zo’n vijfduizend jaar geleden de eerste ‘echte’ Drenten. In tegenstelling tot hun voorgangers die van tijd tot tijd in deze streken bivakkeerden, waren zij hier niet op doorreis, maar woonden ze er permanent. We noemen ze doorgaans naar de vorm van hun aardewerk de trechterbekercultuur (4000-2850 v.Chr.). (Zie verder Hunebed)
Lange tijd werd gedacht dat de trechterbekercultuur uit de streken verdween om plaats te maken voor mensen die ander aardewerk maakten en die hun doden niet meer in hunebedden bijzetten. Tegenwoordig denken de archeologen dat zich hier net als aan het begin van de trechterbekercultuur een soort omwenteling in de samenleving heeft voorgedaan die veranderingen in de cultuur teweegbracht.
Eén van de nieuwe gewoonten die de Drentse boeren zich in die tijd eigen maakten, was het begraven van de doden in grafheuvels. Aanvankelijk ging het steeds om één grafheuvel voor één dode, vandaar dat de archeologen van de enkelgrafcultuur spreken als opvolger van de trechterbeker-cultuur. (zie verder Grafheuvel en Urnenveld)
Rond 2000 v.Chr. begon de bronstijd die tot ongeveer 800 v.Chr. heeft geduurd. Daarna werden naast bronzen ook ijzeren gebruiksvoorwerpen gevonden. De archeologen dateren de ijzertijd van 800 tot 12 v.Chr. Steeds meer bos verdween omwille van de aanleg van nieuwe akkers en steeds meer raakte de grond uitgeput. (Zie verder Celtic field.)
Uiteindelijk moest er een volgende omwenteling in de Drentse samenleving plaatsvinden die de Drenten van de lichte zandgronden naar de zwaardere esgronden deed verhuizen. De Drentse esdorpen hadden hun huidige plek op de kaart ingenomen. Inmiddels hebben we dan allang de prehistorie verlaten. (Zie verder Es en Esdorp.)